Russische Orthodoxie

De prior der Russische Orthodoxe gemeenten in Nederland, archimandriet Dionissios, scheef een boek over de Russische Orthodoxie, dat ontstaan is uit een zestal lezingen, gehouden voor andersdenkenden.
Ook daar wordt niet begonnen met de geloofsleer — het eerste hoofdstuk handelt over ,,het wezen van de orthodoxe kerkdienst” —.
Wie als buitenstaander, vooral als Protestant, zulk een dienst meemaakt, zal er waarschijnlijk niets van begrijpen. Toch zal hij wel vermoeden, dat al die liturgische handelingen een diepere zin hebben. En alvorens dit alles kritisch te benaderen, is het goed te trachten, de taal der symboliek te verstaan.
Terwijl voor ons besef een symbool een, zij het ook zinvol, teken is, gelooft de Orthodoxie dat het een werkelijkheid is: de genade Gods verenigt zich met de uitwendige liturgische verrichtingen.
Wij bevinden ons hier in de sfeer van de mystiek — de gelovige moet zich innerlijk op deze genade-werkelijkheid concentreren, zich er aan overgeven, zich laten meevoeren.
De kern van de eredienst is de aanwezigheid van Christus, d.i. de lichamelijke aanwezigheid van de opgestane en verheerlijkte Christus in de ,,mysteriën” der Heilige Communie.
Dit is niet als bij Rome de leer der transsubstantiatie, alsof brood en wijn veranderen in ’s Heeren lichaam en bloed. Brood blijft brood en wijn blijft wijn, maar behoren nu — door de ,,mysteriën der Heilige Liturgie” — tegelijk tot de Goddelijke wereld, zodat ze tegelijk Zijn lichaam en bloed zijn.
Deze idee van het zich verbinden van God en mens, het hemelse en het aardse, is een van de grondgedachten van de Orthodoxie.